Mustafa Kemal Atatürk ve Kayseri

	Kayseri Atatürk’ün en fazla ziyaret ettiği şehirlerden biridir. 1919-1934 tarihleri arasında dört kez Kayseri’yi ziyaret etmiş ve her seferinde daha da artan bir coşku ile karşılanmıştır.

İlk Ziyaret Heyet-i Temsiliye Reisi Mustafa Kemal Paşa ve Heyet üyeleri, Kayseri-Kırşehir üzerinden Ankara’ya gitmek üzere, 18 Aralık 1919 Perşembe günü karlı bir havada, Sivaslılar’ın sevgi gösterileri arasında Sivas’tan hareket etmişler ve 19 Aralık 1919 Cuma günü akşamı Kayseri’ye gelmişlerdir. Kayserililer hava soğuk ve karlı olmasına rağmen; yaya, atlı, arabalı olmak üzere, Çifte Kümbedler, Kumarlı ve Kayırhan’a kadar yolun iki tarafını doldurarak, milli bir kahramana layık şekilde Mustafa Kemal Paşa ve dava arkadaşlarını karşılamışlardır. Akşam vakti kar yavaş yavaş yağarken Mustafa Kemal Paşa’nın otomobili görünmüştür. Çifte Kümbedler’de otomobilinden inerek Kayserilileri selamlayan Mustafa Kemal Paşa yanında Rauf Bey ve diğer heyet üyeleri olduğu halde, atlı birliklerin içinde yoluna devam etmiştir. Türk Bayraklarıyla süslenmiş ve yediden yetmişe Kayseri halkının doldurduğu caddelerden, halkı selamlayarak geçen Mustafa Kemal Paşa ve beraberindekiler ikametlerine tahsis olunan Sivas Kapısı’ndaki İmamzade Reşid Bey’in evine inmişlerdir. Mustafa Kemal Paşa’nın Heyet-i Temsiliye Reisi olarak Kayseri’ye gelişini; “Irâde-i Milliye” ve “Adana’ya Doğru” gibi gazeteler halka duyurmuşlardır. Heyet-i Temsiliye’nin Kayseri’ye gelişini, heyet üyesi Mazhar Müfit Kansu ve Sivas Kongresi Kayseri delegesi Ahmed Hilmi Kalaç Beyler de uzun uzun aktarmışlardır. İlk misafirlik sırasında Mustafa Kemal Paşa’nın yanında ev sahibi İmamzade Reşid Bey, Faik Selen Bey, İbrahim Safa Bey bulunmuşlardır. Mustafa Kemal’in yol arkadaşları arasında ise; Rauf Orbay ve Mazhar Müfid Kansu’dan başka, Hakkı Behiç Bey, Binbaşı Hüsrev Gerede, Dr. Refik Saydam ve Yaver Cevat Abbas Beyler’in bulundukları bilinmektedir.

Mustafa Kemal ve arkadaşları geç saatlerde yemeklerini yemişler ve hükümet erkanını ve Kayseri ileri gelenlerini kabul etmişlerdir. Mustafa Kemal Paşa, Mazhar Müfid Bey ve Hüsrev Bey, İmamzade Reşid Bey’in evinde, Rauf Bey de Nuh Naci Bey’in evinde, misafir edilmişlerdir. Ertesi gün, 20 Aralık 1919 cumartesi sabahından itibaren Mustafa Kemal Paşa, belediyeyi ve valiliği ziyaret etmiş, Kayseri Halkı ile ve bilhassa din adamlarıyla Raşid Efendi Kütüphanesi’nde toplantı yapmıştır. Bu toplantıda; ilim adamları ile esnaf ve tüccardan ileri gelenler bulunmuştur. Öğle yemeğinden sonra, itibarlı din adamı Kızıklı Hacı Kasım Efendinin -hasta olduğu için- evine giden ve onun dua ve iltifatlarına mazhar olan Mustafa Kemal Paşa, bu ziyaretten çok memnun kalmıştır. Ertesi gün Kayseri halkına hitaben, teşekkür ve memnuniyetlerini ifade eden ünlü beyannamesini hazırlamıştır. Böylece, 20 Aralık 1919 gününü çeşitli toplantı ve görüşmelerle tamamlayan Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları, Kayseri’de ikinci tarihi günü ve geceyi de aynı evlerde geçirerek, 21 Aralık 1919 Pazar sabahı saat 9’da Kayserililere bir beyânname yayınladıktan sonra Ankara’ya gitmek üzere Mucur’a hareket etmişlerdir. Bilindiği gibi, Heyet-i Temsiliye, 27 Aralık 1919’da Türk Milli Mücadele Hareketi’nin merkezi olacak olan Ankara’ya nakledilmiştir. 20 Aralık 1919 günü "KAYSERİ İHTİYAT VE ZABİTAN TEAVÜN CEMİYETİ" merkezini ziyaret eden ve çalışmaları gören Mustafa Kemâl "Arkadaşlar, sizlerle arkadaşlığımız cephelerde, necip milletimizin şeref ve istiklâlini kurtarmak davası uğrunda teessüs etmiştir. Bu arkadaşlık, uğrunda çarpışılan dava kadar asil, necip ve binaenaleyh itimada lâyıktır. Şeref ve istiklâlimizi korumak için yeniden mücadeleye atılırken en başta sizin arkadaşlığınıza ve vatan aşkınıza güveniyorum. Kayserili İhtiyat Zabiti arkadaşlarımın İstiklâl Mücadelesi uğrunda yaptıklarından ve yapmak istediklerinden tamamen ve memnuniyetle haberdar bulunuyorum." diyerek Kayseri'deki Kurtuluş Savaşı'yla ilgili çalışmaları takdir etmişti. Kayseri halkı Kurtuluş Savaşı'nın kazanılacağına daha ilk günden inanmıştı. Heyet-i Temsiliye Kayseri'den ayrılacağı gün "ANADOLU VE RUMELİ MÜDAFAİ HUKUK CEMİYETİ HEYETİ TEMSİLİYE' SİNİN KAYSERİ AHALİİ MÜHTEREMESÎNE BEYANNAMESİ" adıyla 21 Aralık 1919 günü ve Heyet-i Temsiliye namına Mustafa Kemal imzasıyla yayınlanan beyanname Kayserililerin atadan evlâda kalan ve iftiharla, şükranla taşıyacakları çok değerli bir belgedir.

ANADOLU VE RUMELİ MÜDAFAİ  HUKUK CEMİYETİ HEYETİ TEMSÎLİYE'SİNİN KAYSERİ AHALÎİ MUHTEREMESÎNE BEYANNAMESİ Anadolu'nun hayatı iktisadiyesinde ebedi bir mevkii bülendi olan Kayseri'nin Heyeti Temsiliye’ye açtığı ağuşı samimiyet ve uhuvvet o kadar nâr, o kadar hevazişkâr oldu ki muhterem Kayserililere aleni bir lisanı minnet ve şükran ile hitap etmeye, lüzum gördük. Kadın, erkek, çocuk bütün efradı milleti umumî bir galeyan ve heyecan ile izhar ettiği teveccüh ve samimiyet, Heyeti Temsiliyeyi teşkil eden naçiz fertlerin şahıslarında bilâ istisna her kalbin birleşmiş ve her kuvvetli şahsiyetin itilaf ve irtibat etmiş bulunması cihetiyle pek kıymettar ve pek ulvi mahiyettedir. Heyet etrafında her çehrede ve her Türk’ten taşan tufanı muhabbet ve samimiyet içinde hayatını vakfetmiş olduğu mesainin âmeli milliyeye istinad ettiğini görmekle bahtiyar ve memleketin yegâne haris-i tamamiyeti ve milletin ilk ve son çare-i necat ve selâmeti olan bu vahdet devam ettikçe istikbalin telâfi mafatına behemahal imkân bahşetmiyeceğinden ümitvar oldu. Bu tahassüsat ile gayei milliyeye daha ziyade kuvvet ve metanetle yürümek için milletin azim ve imanına istinat ettiğini hissederek müteşekkir kaldı. Anadolu'nun kalbi heyecanına bu seyahatimizin ilk merhalesinde Kayseri'de, temas ettik. Bu temasın bıraktığı hatıra-i hürmet ve merbudiyeti ve şahsen mütehassis olduğumuz asarı uhuvvet ve nezaketin tevlit ettiği hissi şükranı ömrümüz oldukça muhafaza edeceğiz. Gayemize şiddeti merbudiyetin yüreklerimize bahşettiği hissî iftihar ile seyahatimize devam ederken arkamızdan Anadolu'nun bütün teheyyücatı vatanperveranesini nefsinde en güzel temsil ve tecelli ettirmiş kuvvetli, zeki muktedir, samimi bir merkezi faaliyet mevcut olduğunu daima düşünerek müftehir olacağız. Bu tahassüsatı ve bu iftihar hislerini bize hissettirdiğinden dolayı Kayseri'nin muhterem ahalisine teşekküratımızı alenen takdim ve gayeye müteveccih   mesaide   daima   kalben   müttehit   kalarak   arzı  veda   ederiz. Anadolu ve Rumeli Müdafai Hukuk Cemiyeti Heyeti Temsiliyesi namına MUSTAFA KEMAL 21 Aralık 1919, Kayseri               Mustafa Kemal Atatürk’ün diğer Kayseri ziyaretleri Mustafa Kemal Atatürk ikinci defa; 13 Ekim 1924 tarihinde, eşi Latife Hanımla birlikte Erzurum dönüşünde gelirler.14 Ekimde Kayseri Lisesini ziyaret ederler ve lisenin şeref defterine kendi el yazısı ile “Kayseri Lisesini, müdürüyle, muallimleriyle, bütün talebesiyle Cumhuriyetin ateşli, feyizli bir ocağı bulduk…” diye yazarak imzalarlar. O zamanlar lisede öğrenci olan Behçet Kemal Çağlar Atatürk hakkında  ateşli  bir nutuk verir. Daha sonra Behçet Kemal’le Ankara’da görüşen Atatürk “Ben bu genci Kayseri’den tanırım” demiştir. Mustafa Kemal Atatürk üçüncü defa; 20 Eylül 1928 de başvekil İsmet Paşa ile birlikte gelirler. Yeni Türk Alfabesi üzerinde görüşmeler yapılır. Belediye bahçesine karatahta koydurarak, Kayserililer ile yeni yazı üzerinde görüşmeler yapmıştır. Meydanda halkı imtihan eder ve Yeni yazıyı on günde öğrendiğini söyleyen bir Kayserili vatandaşı göstererek: “Bak ismet, on günde öğrenmiş” diyerek takdir etmiştir. Bu hareketiyle O, yeni yazının kolay öğrenildiğine işaret etmiştir. Aynı gün Kayseri’den ayrılırlar. Mustafa Kemal Atatürk, Kayseri’ye dördüncü defa 4 Şubat 1934’de teşrif etmiştir. Gelişinin ertesi günü şehirdeki faaliyetleri yerinde görmekten memnunluk duymuştur. Bu cümleden olmak üzere; Atatürk, Tayyare Fabrikası’nı, Talas’ı ve Kayseri Hunat Medresesi müzesini gezmiş ve ilgililerden bilgi almıştır. Hunat Hatun Türbesi kaidesi ve Camii’nin alınlığındaki Selçuklu taş işçiliğini takdir etmiştir. Müzeden çıkışında halk kendisini, fevkalade tezahüratla karşılamış ve alkışlamıştır.